قهستان
قهستان نام ایالتی به مرکزیت قاین بوده است.
این ایالت شامل شهرهای فردوس، قاین، طبس، بیرجند، کاشمر، تربت حیدریه، خواف، گناباد و تایباد بوده است.
قهستان یا کوهستان نام خود را از رشته کوهی که از بجستان تا بیرجند ادامه دارد گرفته‌است این رشته کوه را سیاه کوه نیز نامیده‌اند منطقه ای که امروزه بین خراسان جنوبی و خراسان رضوی واقع شده‌است به دلیل کوهستانی بودنش به نام کوهستان نامیده می‌شده‌است که تحریف شده یا معرب آن در منابع دوره اسلامی قهستان مکتوب شده‌است که در اصل همان کوهستان و کهستان می‌باشد.
مسافرانی که از جنوب ایران به ویژه از ناحیه مکران به شمال شرقی مسافرت می‌کرده‌اند، اولین رشته‌کوه مهم و آبادی که با آن روبرو می‌شده‌اند، رشته کوه غربی – شرقی کوهستان شمال فردوس بوده‌است. این رشته کوه مرز بین جغرافیای گرمسیری (ناحیه جنوب ایران و طبس) و سردسیری است. به همین دلیل در دوره بعد از اسلام، همواره به نام ایالت کوهستان (قهستان) از آن نام برده شده‌است. در دوره‌های کهن‌تر، این ناحیه گاهی در قلمرو ولایت خراسان قرار داشته‌است.
حکیم سعدالدین بن شمس‌الدین نزاری قهستانی (۶۴۵–۷۲۱ یا ۷۲۰ قمری) معروف به حکیم نزاری از سرایندگان بزرگ نیمه دوم سده هفتم و آغاز قرن هشتم، در روستای فوداج از توابع بیرجند متولد شد. وی را نخستین نویسنده دوره بعد از الموت دانسته‌اند که پس از یک دهه بعد متولد شد و زبان شعر و تعبیرات و اصطلاحات صوفیان را برای پنهان کردن عقاید اسلامی برگزید.
قهستان قطب علم و فرهنگ در شرق ایران بوده است.
خواجه نصیرالدین طوسی در مرکز این ایالت (قاین امروزی) سکونت داشته است.
در مورد زندگی خواجه نصیر طوسی در قاین بیشتر بخوانید.
دلیل نام گذاری مجدد قهستان را در آموزش بالا ببینید.
